Όταν μπούμε στη διαδικασία να γνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τον εαυτό μας και τα συναισθήματα μας, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να επικοινωνούμε αποτελεσματικά με τους άλλους.
Στην επικοινωνία και τη συνεργασία βασίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Οι περισσότερες καταστάσεις που ζούμε έχουν να κάνουν με την οικογένεια, τους συνεργάτες, του φίλους και τις ερωτικές σχέσεις.
Όταν έχουμε βρει μια ισορροπία με τον εαυτό μας και δουλεύουμε καθημερινά με αυτήν, μπορούμε να επικοινωνήσουμε πιο ισορροπημένα με τους άλλους.
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τους άλλους καλό είναι να είναι ανάλογος με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.
Αυτό προϋποθέτει να κατανοούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων, να είμαστε προσεκτικοί και ενεργητικοί ακροατές, να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν και να γνωρίζουμε ποιος είναι ο ρόλος μας σε μία ομάδα, αλλά και πως και πότε πρέπει να ελισσόμαστε μέσα σε αυτή.
Αυτές οι κοινωνικές δεξιότητες επιτρέπουν όχι μόνο τη σωστή επικοινωνία και συνεργασία, αλλά και την αποφυγή παρεξηγήσεως και παρερμηνειών. Όταν είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας, είμαστε ειλικρινείς και με τους γύρω μας.
Όταν γνωρίζουμε τον εαυτό μας, προσπαθούμε να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε πραγματικά τους άλλους.
Έτσι οι σκέψεις και τα συναισθήματα μας για όλο το φάσμα των σχέσεων μας δεν θα είναι εκ των προτέρων αρνητικά ή θετικά φορτισμένες και θα μπορούμε να αναγνωρίζουμε τους γύρω μας όπως πραγματικά είναι.
Μάθετε να μπαίνετε στη θέση του άλλου
Για να επικοινωνήσουμε με κάποιον έχουμε την απαίτηση να μας καταλαβαίνει, όπως και εκείνος έχει την απαίτηση να τον καταλαβαίνουμε. Αν δεν υπάρχει αμοιβαία κατανόηση αποκλείεται να υπάρχει αποτελεσματική επικοινωνία.
Τα λόγια που χρησιμοποιεί κάποιος είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με όποιον το χρησιμοποιεί. Για να γίνουν κατανοητά, πρέπει ο συνομιλητής να προσπαθεί τουλάχιστον να καταλάβει γιατί ο συγκεκριμένος άνθρωπος λέει όσα λέει τη δεδομένη στιγμή. Αυτή η ανάλυση των λόγων του άλλου πρέπει να γίνεται όχι με βάση το δικό μας σκεπτικό, αλλά σύμφωνα με το σκεπτικό του συνομιλητή μας.
Ο επιστημονικός όρος για αυτή τη δεξιότητα, η οποία ορίζεται ως η ικανότητα ενός ανθρώπου να κατανοεί τον κόσμο των συνανθρώπων του όπως οι ίδιοι τον αντιλαμβάνονται, είναι “ενσυναίσθητη κατανόηση” ή “ενσυναίσθηση”. Αυτονόητο είναι ότι η ενσυναίσθηση προϋποθέτει την κατανόηση τόσο των σκέψεων όσο και των συναισθημάτων των άλλων.
Η ενσυναίσθηση είναι μία από τις πιο δύσκολες ικανότητες επειδή προϋποθέτει τη γνώση ότι καθένας μας βλέπει τον κόσμο γύρω του με διαφορετικό τρόπο. Είναι δύσκολο να αποδεχτούμε ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς ως αντικειμενικά σωστό για κάποιον άλλον είναι λάθος. Για να μπορούμε όμως να επικοινωνούμε σωστά, πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίζουμε τη δική μας θέση, αλλά να αναγνωρίζουμε και εκείνη των άλλων, χωρίς να θεωρούμε κάποια πιο αντικειμενική από την άλλη.
Μάθετε να εκφράζεστε και να ακούτε σωστά
Το σημαντικότερο ίσως κομμάτι της επικοινωνίας είναι η ενεργητική ακοή. Ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο ακούμε το λεγόμενο, τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων.
Ενεργητική ακοή σημαίνει ότι δίνουμε όλη μας την προσοχή στον συνομιλητή μας, παρατηρώντας τις κινήσεις, τις εκφράσεις του προσώπου και τα λόγια του. Με τα στοιχεία που συγκεντρώνουμε, μπορούμε να συνδέσουμε τα λόγια με τα συναισθήματα και τις σκέψεις του συνομιλητή μας και να αντιληφθούμε καλύτερα αν κάτι κρύβεται πίσω από τα λόγια ή το παρουσιαστικό του.
Όταν μπαίνουμε σε μία τέτοια διαδικασία, μπορούμε όχι μόνο να κατανοήσουμε καλύτερα τους ανθρώπους και να διακρίνουμε ανάμεσα στα λεγόμενα και τις πράξεις τους, αλλά γινόμαστε και εμείς πιο σαφείς στον τρόπο που εκφραζόμαστε.
Μαθαίνουμε να μιλάμε για τα συναισθήματα μας χωρίς να τα συγχέουμε, και γινόμαστε πιο προσεκτικοί στις αντιδράσεις μας και στον τρόπο που κρίνουμε τα λεγόμενα και τις πράξεις των άλλων.
Έτσι επικοινωνούμε ειλικρινέστερα με τους άλλους.
Δημιουργήστε σχέσεις εμπιστοσύνης
Σχέση εμπιστοσύνης σημαίνει ότι αποδεχόμαστε και εκτιμούμε την ανοιχτή έκφραση των συναισθημάτων των άλλων.
Δεχόμαστε δηλαδή με ευχαρίστηση και χωρίς φόβο την ειλικρίνεια των άλλων και την ανταποδίδουμε με την ίδια άνεση που μας προσφέρεται.
Η ειλικρίνεια δεν είναι πάντα ανώδυνη και έτσι δύσκολα τη συναντάμε. Συχνά είμαστε καλοπροαίρετα ανειλικρινείς, αλλά έτσι καταφέρνουμε μόνο να παρατείνουμε και να τροφοδοτούμε κάποια προβλήματα κλονίζοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο την εμπιστοσύνη των άλλων, αλλά και τη σχέση γενικότερα.
Για να είμαστε ευθείς και ταυτόχρονα αυτό να αντικατοπτρίζεται στις πράξεις μας είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργήσουμε δυνατές και σταθερές σχέσεις.
Αναλαμβάνετε τις ευθύνες και κάνετε το καθήκον σας
Όταν παίρνουμε μόνοι μας τις αποφάσεις να αναλαμβάνουμε να κάνουμε κάτι, αυτόματα είμαστε υπεύθυνοι για την εκτέλεση και το αποτέλεσμα.
Τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της υπευθυνότητα είναι πρώτο να ολοκληρώνουμε τα καθήκοντα που έχουμε αναλάβει και μετά να αναγνωρίζουμε τις συνέπειες των αποφάσεων και των πράξεων μας.
Η αναγνώριση αυτή είναι συνώνυμη με την κατανόηση, αλλά και την αποδοχή τόσο των διαθέσεων μας όσο και των συναισθημάτων που νιώθουμε κατά την εκτέλεση του έργου.
Όταν μπορούμε να κατανοούμε τις σκέψεις και το συναίσθημα και σύμφωνα με αυτά να παίρνουμε τις αποφάσεις μας, τότε μόνο μπορούμε να αναλαμβάνουμε εξ ολοκλήρου την ευθύνη για τις πράξεις μας.
Αναλαμβάνουμε τις συνέπειες σημαίνει ακόμα ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τις αντιδράσεις των άλλων σε σχέση με τις πράξεις και τις αποφάσεις μας, να διακρίνουμε δηλαδή τους πραγματικούς λόγους πίσω από τις αντιδράσεις αυτές και να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τόσο τα καλά όσο και τα άσχημα σχόλια.
Μιλήστε και εκφράστε τα συναισθήματα σας
Δεν πρέπει να φοβόμαστε να εκφράζουμε αυτό που αισθανόμαστε ή σκεφτόμαστε. Συνήθως, είτε φοβόμαστε να μιλήσουμε είτε σκεφτόμαστε πάρα πολύ με συνέπεια πολλές φορές να διαστρεβλώνουμε τα πραγματικά γεγονότα και να παραποιούμε τις αντιδράσεις μας.
Ο λόγος που πρέπει να εκφράζουμε τις έννοιες και τις σκέψεις μας είναι για να μας καταλαβαίνουν οι άλλοι και για να μπορούμε να συνεννοηθούμε. Αυτό έχουμε περισσότερες πιθανότητες να το πετύχουμε αν η έκφραση μας δεν χαρακτηρίζεται από θυμό ή παθητικότητα.
Ο θυμός ή/και η παθητικότητα είναι συνώνυμο του αρνητισμού.
Αυτό δείχνει ότι έχουμε αποφασίσει εκ των προτέρων ότι κάτι είναι λάθος ή σωστό, χωρίς να περιμένουμε να ακούσουμε και την άποψη των άλλων, η οποία τελικά θα μπορούσε να μας κάνει να αλλάξουμε γνώμη. Όταν από την αρχή έχουμε αρνητική στάση είναι δύσκολο στη συνέχεια να αποδεχτούμε ότι τελικά εμείς σφάλλαμε και μας εμποδίζει να βρούμε μια δημιουργική λύση σε όποιο πρόβλημα μας απασχολεί.
Μάθετε πως να συνεργάζεστε
Συνεργάζομαι σημαίνει ότι είμαι μέλος μιας ομάδας με την οποία από κοινού διεκπεραιώνουμε διάφορα προβλήματα και καταστάσεις. Σε μία τέτοια ομάδα όλα τα μέλη είναι ισότιμα μεταξύ τους και δουλεύουν, ο καθένας ανάλογα με τις ικανότητες του, για την επίτευξη του στόχου.
Βέβαια, σε μια ομάδα κάθε μέλος έχει το δικό του ξεχωριστό ρόλο από τον οποίο εξαρτάται τόσο η συνοχή της ομάδας, όσο και η αποτελεσματικότητα της. Άρα συνεργασία είναι ο καλύτερο δυνατός συνδυασμός των ικανοτήτων των μελών της ομάδας.
Αυτό που πρέπει όλα τα μέλη της ομάδας να έχουν κατά νου είναι ότι οι ρόλοι που αναλαμβάνουν είναι πάντα σχετικοί και πότε μόνιμο. Ανάλογα με τις περιστάσεις, κάποιο μέλος της ομάδας γίνεται πιο υπεύθυνο από κάποια άλλο. Έτσι αυτό που πρέπει να γνωρίζει κάνεις είναι πότε να ηγηθεί και πάτε να ακολουθεί τους άλλους.
Το πιο βασικό στοιχείο για μία επιτυχημένη συνεργασία είναι να αποκτήσουμε αυτήν ακριβώς την ικανότητα, δηλαδή να μπορούμε κάθε φορά, ανάλογα με τις περιστάσεις να ορίζουμε το ρόλο μας στην ομάδα.
