Archery Yoga

η Ζεν πλευρά του τοξότη

Εναλλακτική Τοξοβολία.. Η ζεν πλευρά του αθλήματος …

Το Πνεύμα του Κιούντο

Ένα δημοφιλές ρητό του κιούντο λέει ότι « Η τοξοβολία με τεχνική βελτιώνει τη βολή, όμως η τοξοβολία με πνεύμα βελτιώνει τον άνθρωπο».. Σε αντίστοιχο πνεύμα είναι και αυτό που έλεγε ο Ανζάουα Χεϊτζίρο, ένας σεβάσμιος δάσκαλος του κιούντο, ότι η τοξοβολία είναι ένα μέσον για να βελτιώσουμε την προσωπικότητα μας, και όσοι μένουν πολύ στην τεχνική, χάνουν την εικόνα του Δρόμου..

Το κιούντο δεν μπορεί να μαθευτεί μόνο μέσω της τεχνικής – όταν ασκούμαστε δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τη σημασία του εσώτερου εαυτού. Μια παλιά παροιμία λέει ότι «Ο σοφός άνθρωπος δεν μπερδεύεται ποτέ, ο καλός άνθρωπος δεν προβληματίζεται ποτέ, και ο θαρραλέος άνθρωπος δεν φοβάται ποτέ». Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πιστεύουμε στον εαυτό μας επειδή, βαθιά μέσα μας, υπάρχει μια δύναμη που μας επιτρέπει να ξεπεράσουμε τις εγγενείς ανθρώπινες αδυναμίες μας και να πραγματώσουμε πλήρως της δυνατότητες μας. Οι Ιάπωνες αποκαλούν τη δύναμη αυτή σίνκι – στη Δύση την αποκαλούμε πνεύμα.

Αλήθεια, Καλοσύνη και Ομορφιά 

Από τότε που ό άνθρωπος απέκτησε την ικανότητα της λογικής, ξεκίνησε την προσπάθεια να κατανοήσει τη φύση του να απομονώσει και να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά του εκείνα που τον διαχωρίζουν από τα άλλα ζωντανά πλάσματα. Φυσικά, είναι ευλογημένος με μια ανώτερη διάνοια, όμως αυτό που τον κάνει πραγματικά ξεχωριστό, είναι η απεριόριστη δημιουργική του ικανότητα. Πολλά ζώα φτιάχνουν πράγματα, και μερικά μπορούν ακόμα να κατασκευάζουν κάποια στοιχειώδη εργαλεία, όμως μόνον ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα της έλλογης δημιουργίας. Τα προϊόντα της ικανότητας του αυτής –  η επιστήμη, η φιλοσοφία, η θρησκεία και η τέχνη – είναι αποτελέσματα της μοναδικής γοητείας που ασκούν στον άνθρωπο τρεις αφηρημένες έννοιες: η αλήθεια, η καλοσύνη και η ομορφιά. Η επιζήτηση των τριών αυτών στοιχείων είναι μείζον στοιχείο στην εξάσκηση στο κιούντο.

Η αναζήτηση της Αλήθειας

Η ερώτηση, τι είναι η πραγματική βολή, είναι ένας τρόπος να βρει κανείς την αλήθεια στο κιούντο. Για πολλούς ανθρώπους, η ερώτηση αυτή μένει στο επίπεδο του προφανούς – ταυτίζουν την αληθινή βολή με την ευστοχία. Φυσικά, η ευστοχία είναι σημαντική και η ικανότητα να χτυπά κανείς το κέντρο του στόχου είναι βασική σε κάθε μορφή τοξοβολίας, όμως το κιούντο κάνει μία διάκριση μεταξύ βολής που είναι απλώς δεξιοτεχνική (νοσαχίτσου) και βολής που είναι σωστή και γίνεται με τον ορθό νου (σεαχίτσου).

Η διαφορά έγκειται στο πως επιτυγχάνεται η βολή στο κέντρο του στόχου, γνωστή και ως τεκίτσου.

Υπάρχουν τρία επίπεδα προοδευτικής πολυπλοκότητας στο τεκίτσου: το τοτέκι (το βέλος χτυπάει τον στόχο), κοντέκι (το βέλος τρυπάει το στόχο) και ζαϊτέκι (το βέλος υπάρχει στο στόχο). Στο τοτέκι, ο τοξότης συγκεντρώνεται στην τεχνική της βολής. Επιδίωξη του είναι να φτάσει σε ένα σημείο ου να μπορεί να χτυπάει διαρκώς το κέντρο του στόχου. Το πώς το επιτυγχάνει είναι συνήθως ήσσονος σημασίας – ο τοξότης τοτέκι συνήθως δεν συνειδητοποιεί αλλά επιλέγει να αγνοεί, το γεγονός ότι το σώμα του δεν έχει συμμετρία και οι κινήσεις του είναι αδιάφορες και στερούνται ζωής. Επιπλέον, από τη στιγμή που έχει βρει μία μέθοδο βολής που του δίνει ευστοχία, είναι απρόθυμος να την αλλάξει, φοβούμενος ότι κάτι τέτοιο θα επηρεάσει δυσμενώς την ευστοχία του. Η τοξοβολία που δεν προχωράει πέρα από το επίπεδο αυτό, δεν απέχει πολύ από μια απλή ψυχαγωγική δραστηριότητα.

Το δεύτερο επίπεδο, το καντέκι, είναι αρκετά διαφορετικό. Το βέλος στο καντέκι δεν χτυπάει απλώς τον στόχο, τον τρυπάει. Αρχικά αυτή ήταν η μέθοδος του πολεμιστή τοξότη, ο οποίος έβλεπε τον στόχο του σαν έναν πιθανό αντίπαλο. Αυτός ο τύπος βολής δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω τεχνικής επιδεξιότητας ‘ απαιτεί μια ένταση η οποία πρέπει να έρχεται από κάπου βαθιά, μέσα στον ίδιο τον τοξότη. Ο τοξότης καντέκι είναι πειθαρχημένος και καλά εκπαιδευμένος. Έχει, σε έναν μεγάλο βαθμό, κατακτήσει τις σωματικές ικανότητες που απαιτούνται για τη βολή και συγκεντρώνεται  αντίθετα στις πιο συγκεχυμένες εσωτερικές διαστάσεις, όπως είναι το κιάι  – κορυφαία στιγμή όταν ο νους και το σώμα ενώνονται για να δημιουργήσουν τρομακτική δύναμη – και ο έλεγχος της αναπνοής, τα οποία κάνουν τη βολή ομαλή αλλά σθεναρή.

Τόσο στο τοτέκι όσο και το καντέκι, είναι συνηθισμένα στάδια ανάπτυξης στο κιούντο, όμως ο σοβαρός ασκούμενος δεν σταματάει σε κανένα από τα δυο. Στο ζαϊτέκι, το υψηλότερο επίπεδο του τεκίτσου, ο στόχος δεν είναι ούτε σκοπός, ούτε ο αντίπαλος. Αντίθετα, αντιμετωπίζεται σαν μία ευθεία αντανάκλαση του εαυτού. Αντί να εστιάσει στον στόχο, ο τοξότης ζαϊτέκι, συγκεντρώνεται στην ποιότητα των σκέψεων και των πράξεων του, γνωρίζοντας ότι αν μπορούν να είναι αγνές και γαλήνιες, το σώμα του θα διορθωθεί φυσικά και η βολή θα είναι αληθινή. Για να το πετύχει αυτό, ο τοξότης θα πρέπει να ενώσει τις τρεις σφαίρες δραστηριότητας – νου (αντίληψη), σώμα (κίνηση) και τόξο (τεχνική) – τα οποία συνιστούν τη βάση της βολής. Όταν τα τρία αυτά στοιχεία ενωθούν, η λογική σκέψη παραχωρεί τη θέση της στην αίσθηση και στη διαίσθηση, οι σκέψεις ηρεμούν και η τεχνική αναμειγνύεται με το αίμα και την αναπνοή, με αποτέλεσμα να γίνει αυθόρμητη και ενστικτώδης. Το σώμα του τοξότη παραμένει εντελώς χαλαρό, όμως ποτέ δεν είναι νωθρό. Πάντοτε σε εγρήγορση, το πνεύμα του αναβλύζει, προς τα εμπρός, και διοχετεύεται μέσα και πέρα από τα άκρα του τόξου και των βελών του, μέχρι που γίνονται φυσικές προεκτάσεις του σώματος του. Στην κατάσταση αυτή, μπορεί να πει κανείς ότι το βέλος βρίσκεται στον στόχο πριν την απελευθέρωση του, δεν υπάρχει απόσταση μεταξύ ανθρώπου και στόχου, ανθρώπου και ανθρώπου, ανθρώπου και σύμπαντος – όλα είναι σε τέλεια αρμονία. Αυτή είναι η αληθινή βολή, η βολή που γίνεται με ορθό νου.

Η αλήθεια εκφράζεται επίσης στο τσουρούμε, τον ήχο που κάνει η χορδή. Η κοφτή, ψηλή νότα που παράγει μια ομαλή απελευθέρωση είναι δύσκολο να περιγραφτεί, όμως από τη στιγμή που θα την ακούσει κανείς, δεν την ξεχνάει. Είναι τόσο μαγικός ο ήχος αυτός, που η ιαπωνική Αυτοκρατορική οικογένεια, χαιρετίζει τη γέννηση ενός παιδιού με επανειλημμένες ηχήσεις ενός τόξου, πιστεύοντας ότι έτσι εξορκίζεται το κακό.

Υπάρχει μια ιστορία που μιλάει για έναν άνθρωπο ο οποίος ταξίδεψε σε όλη την Ιαπωνία αναζητώντας έναν δάσκαλο του κιούντο. Μια μέρα, καθώς περνούσε μέσα από ένα μικρό χωριό, άκουσε έκπληκτος πίσω από τον τοίχο ενός κήπου, τον ήχο ενός τόξου. Κατάλαβε αμέσως, από την τελειότητα του τσουρούμε ότι αυτός ήταν ο δάσκαλος που αναζητούσε τόσον καιρό. Μπήκε στον κήπο και ζήτησε να γίνει δεκτός ως μαθητής – η απόφαση του να μελετήσει με τον άνθρωπο αυτόν βασίστηκε αποκλειστικά στην καθαρότητα του ήχου της χορδής. Η ιστορία δείχνει πως δεν είναι πάντοτε αναγκαίο, να παρατηρήσει κανείς κάθε λεπτομέρεια της βολής, αφού σε αυτή τη «στιγμή της αλήθειας», το τσουρούμε μπορεί να αποκαλύψει την ποιότητα της.

Μια άλλη έκφραση της αλήθειας στο κιούντο είναι το σάε.Ο όρος αυτός δεν μπορεί να αποδοθεί μονολεκτικά – μπορεί να σημαίνει κάτι καθαρό, λαμπερό ή ακόμα και οξύ. Στην εξάσκηση στο κιούντο, χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια βολή που είναι ζωντανή και καθαρή, μια βολή που ελέγχεται αλλά δεν είναι άκαμπτη ή σφιγμένη.

 

Οποιοσδήποτε έχει προσπαθήσει  να παίξει κάποιο έγχορδό όργανο – για παράδειγμά βιολί ή τσέλο – γνωρίζει ότι χρειάζεται πολύ ακριβής έλεγχος προκειμένου να παραχθεί μια καθαρή νότα. Το ίδιο ισχύει και στο κιούντο.

Η σωστή στάση, η καθαρή τεχνική και η ρευστή κίνηση συνεισφέρουν σε μια βολή σάε. Το σάε, προκαλεί την ομαλή, φυσική απελευθέρωση της χορδής και κάνει το βέλος να φεύγει ευθεία και αληθινά και να μπει στον στόχο καθαρά – όπως ένας πολύ καλός δύτης μπαίνει στο νερό προκαλώντας τον λιγότερο δυνατό παφλασμό.

Επειδή βρίσκεται βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή, η συνειδητοποίηση της αλήθειας δεν ήταν ποτέ κάτι απλό. Όμως το τεκίτσου, το τσουρούνε και το σάε, μπορούν να μας προσφέρουν ένα μέτρο της προόδου μας, καθώς προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τις ψευδαισθήσεις μας για τη ζωή και τον εαυτό μας. Το τόξο δεν ψεύδεται ποτέ. Είναι έντιμο και απροκατάληπτο, ένας εξαιρετικός δάσκαλος της αλήθειας.

 

Η Σημασία της Καλοσύνης

 

Ένα άλλο σημαντικό συστατικό του κιούντο είναι η καλοσύνη. Η ιδέα της καλοσύνης, η οποία περιλαμβάνει και άλλα χαρακτηριστικά όπως η ευγένεια, η συμπόνια, η ηθικότητα και η μη επιθετικότητα, σχετίζονται στενά με την αναζήτηση της αλήθειας. Όταν παρεισφρέουν στο κιούντο μας αρνητικές σκέψεις ή πράξεις, ο νους θολώνει και η βολή χαλάει, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατον να διαχωρίσει κανείς την αλήθεια από το ψέμα. Ο θυμός, για παράδειγμα, δημιουργεί υπερβολική ένταση στο σώμα, κάτι που προκαλεί βεβιασμένη απελευθέρωση και πνιχτός τσουρούμε. Αν το βέλος τύχει να χτυπήσει το στόχο, είναι πολύ πιθανόν ο τοξότης να μην καταλάβει τη χαμηλή ποιότητα της βολής, ακριβώς επειδή ο νους και το πνεύμα του ήταν σε μια σκοτεινιασμένη κατάσταση.

Από την άλλη, η σωστή αντίληψη και συμπεριφορά, σε συνδυασμό με την απλή εθιμοτυπία, δημιουργούν μια κατάσταση πνευματικής και σωματικής ηρεμίας που σταδιακά γίνονται φυσιολογικό κομμάτι της καθημερινής ζωής.

Αυτό λέγεται χέιτζοσιν ή συνηθισμένος νους. Ο συνηθισμένος νους είναι ο νους που είναι ήρεμο, ισορροπημένος και πειθαρχημένος κάθε στιγμή – ακόμα και όταν έρχεται αντιμέτωπος με απροσδόκητα γεγονότα ή με δυσάρεστες καταστάσεις. Το μυστικό για να επιτύχει κανείς το χέιτσοσιν, είναι το να αντιμετωπίζει τις συνηθισμένες στιγμές σαν ξεχωριστές – τότε τα ξεχωριστά γεγονότα θα του φανούν σαν καθημερινά περιστατικά. Από τη στιγμή που θα συμβεί αυτό, μαθαίνουμε να αποφεύγουμε τις παγίδες του μίσους, της εκδίκησης, του εγωισμού και της ζήλιας. Σταματάμε να εφευρίσκουμε δικαιολογίες όταν το βέλος μας δεν καταφέρνει να βρει το στόχο, και δεν νοιώθουμε πικρία προς εκείνους που κάνουν καλύτερες βολές από εμάς. Αντίθετα, αναζητούμε τι είναι αυτό που λείπει από εμάς και, από τη στιγμή που το ανακαλύπτουμε, δεν φειδόμαστε χρόνου και κόπου προκειμένου να διορθώσουμε την ατέλεια μας.

Λέγεται συχνά ότι στην εποχή μας, η αναζήτηση για προσωπική ικανοποίηση έχει κάνει το ανθρώπινο είδος να ξεφύγει πολύ από τις παραδοσιακές αξίες. Στις μέρες μας, η ευγένια και η συμπόνια μοιάζουν να έχουν μετατραπεί σε εμπορεύσιμα αγαθά – ότι οι άνθρωποι παντού γύρω μας αρνούνται  να κάνουν οτιδήποτε για τους άλλους, εκτός αν περιμένουν κάποιου είδους αντάλλαγμα. Αν όντως συμβαίνει αυτό, ίσως το κιούντο, με την έμφασή του στην ενδοσκόπηση και την αυτό- βελτίωση, μπορεί να εμπνεύσει τον καθένα από εμάς να εξετάσει ποια είναι το κίνητρά του όταν κάνει κάτι καλό, και να μας ενθαρρύνει να δώσουμε λίγη καλοσύνη στους άλλους, επειδή αυτό είναι καλό και σωστό.

 

Η Ομορφιά του Κιούντο

 

Το κιούντο πρέπει επίσης να είναι όμορφο. Επειδή η αντίληψη περί ομορφιάς ποικίλλει μεταξύ των πολιτισμών, είναι δύσκολα να την προσδιορίσουμε, ωστόσο, όλοι συμφωνούν ότι πρόκειται για μια ευχάριστη ποιότητα που εξυψώνει τη ζωή και τονώνει το πνεύμα. Το ερώτημα  είναι, πως εκφράζεται η ομορφιά στο κιούντο? Ίσως το πρώτο πράγμα που κάνει εντύπωση στους περισσότερους ανθρώπους, είναι η εξαιρετική χάρη του ιαπωνικού τόξου και η μαστοριά με την οποία είναι φτιαγμένο, συνδυασμένο με τη διακριτική κομψότητα της παραδοσιακής ενδυμασίας που φοράει ο τοξότης. Πράγματι, θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε έναν πιο ικανοποιητικό, αισθητικά, συνδυασμό. Όμως η πραγματική ομορφιά του κιουντο έγκειται αλλού.

Πρώτα από όλα, η αλήθεια και η καλοσύνη είναι καθαυτό όμορφες, και όταν απουσιάζουν, το κιούντο είναι ποταπό και χυδαίο. Δεν υπάρχει τίποτα πιο άσχημο από ένα άτομο που ενδιαφέρεται τόσο πολύ να χτυπήσει τον στόχο ή να επιδείξει τις ικανότητες του, που χάνει την αλήθεια. Και , ακόμα χειρότερος είναι κάποιος που είναι διεφθαρμένος και άκαρδος,, επειδή  τα χαρακτηριστικά αυτά καταστρέφουν ό, τι όμορφο έχει το κιούντο.

Η τελετή του κιούντο ή, για την ακρίβεια η εθιμοτυπία που βρίσκεται στην καρδιά του, θεωρείται επίσης όμορφη. Η εθιμοτυπία, η οποία στην ουσία είναι απλώς, κοινή ευγένεια και σεβασμός προς τους άλλους, δίνει στην τελετή σκοπό. Χωρίς την εθιμοτυπία, η τελετή είναι αποπνικτική και προσποιητή η φόρμα κενή και στερημένη νοήματος Στην τελετή του κιούντο, η εθιμοτυπία και η γαλήνια ρυθμική κίνηση συνδυάζονται για να δημιουργήσουν μια τέλεια ισορροπία φόρμας και πνεύματος. Η ισορροπία αυτή, με τη σειρά της, γεννάει την αρμονία και η αρμονία είναι πολύ σημαντική καθώς το κιούντο χωρίς την ομορφιά της αρμονίας δεν είναι κιούντο.

Χάρη, Αξιοπρέπεια και Γαλήνη

 

Μια επίσημη τελετή του κιούντο που εκτελείται από έναν έμπειρο ασκούμενο, είναι μια σπουδή στην κομψότητα. Αναλόγως της περίστασης και του είδους της τελετής, το σκηνικό μπορεί να είναι επιτηδευμένο ή όχι, όμως σε κάθε περίπτωση, οι πράξεις του τοξότη είναι απλές και ανεπιτήδευτες και εκτελούνται με απόλυτη χάρη, αξιοπρέπεια και ηρεμία. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι που διαχωρίζουν αυτούς που έχουν πραγματικά κατακτήσει την τέχνη, από αυτούς που είναι απλώς επιδέξιοι στη βολή.

 

Οι άνθρωποι έχουν διάφορους λόγους που μελετούν κιούντο, όμως πάνω απ’ όλα, θα πρέπει να το χρησιμοποιούν για να βελτιώσουν τον χαρακτήρα τους και να μεταμορφωθούν σε καλύτερα ανθρώπινα όντα.  Φυσικά, η εξάσκηση στο κιούντο δεν εγγυάται από μόνη της ότι θα αποκτήσουμε αυτοκυριαρχία και αξιοπρέπεια – αυτό απαιτεί αφοσίωση και έντονη επιθυμία για αυτό-βελτίωση. Αυτό που μπορεί να κάνει όμως, είναι να δημιουργήσει αμέτρητες πνευματικές και σωματικές προκλήσεις και να μας ενθαρρύνει 0 μέσω της απλής εθιμοτυπίας της τελετής – να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις αυτές με χάρη και αξιοπρέπεια, αντί να υπερβάλλουμε με χοντροκομμένες εκδηλώσεις αρνητικής συμπεριφοράς. Αν ασκούμαστε με ειλικρίνεια, πριν περάσει πολύς καιρός θα ανακαλύψουμε ότι συμπεριφερόμαστε  με περισσότερη αξιοπρέπεια και χάρη και στην καθημερινή μας ζωή.

Πολλοί άνθρωποι έλκονται από το κιούντο λόγω της ήρεμης, γαλήνιας ατμόσφαιρας που περιβάλλει την εξάσκηση σ’αυτό. Η γαλήνη προκύπτει όταν ο τοξότης μαθαίνει να επιλύει τις συγκρούσεις που αναδύονται κατά τη διάρκεια της εξάσκησης στο κιούντο. Φυσικά, όσο βελτιώνεται η ικανότητα του αυτή, τόσο καλύτερα καταφέρνει να δημιουργεί μια κατάσταση εσωτερικής ηρεμίας, η οποία είναι και η βάση της γαλήνης. Οι απαλές, ρυθμικές κινήσεις, ελεγχόμενη αναπνοή  και η συγκέντρωση, συνιστούν σημαντικό μέρος της διαδικασίας αυτής – το ίδιο και η αξιοπρέπεια και η χάρη.

 

Ατελείωτη Εξάσκηση

Η τεχνική του κιούντο δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Είναι σχετικά εύκολο να μάθει κανείς τα βασικά της βολής και, με λίγη εξάσκηση, η τελετή γίνεται δεύτερη φύση. Όμως δεν εξασκούμαστε στο κιούντο μόνο και μόνο για να μάθουμε πώς να ρίχνουμε με το τόξο.

Το ρήτο «Είτε χίλια βέλη είτε δέκα χιλιάδες βέλη, καθένα πρέπει να είναι νέο», συλλαμβάνει την πεμπτουσία του κιούντο.. Σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει η τέλεια βολή, οπότε δεν πρέπει ποτέ να είμαστε ικανοποιημένοι όταν έχουμε ρίξει με επιτυχία. Πρέπει πάντοτε να προσπαθούμε για το καλύτερο. Γενικά, οι άνθρωποι φοβούνται την αλλαγή-προτιμούν να επαναλαμβάνουν τις επιτυχίες τους παρά να ριψοκινδυνεύουν μια πιθανή αποτυχία. Όμως στο κιούντο δεν απογοητευόμαστε ποτέ από την αποτυχία. Αντίθετα, τη βλέπουμε σαν αυτό που πραγματικά είναι μια εμπειρία από την οποία μαθαίνουμε, μια ευκαιρία για ωρίμανση.

 

Είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς την σημασία του να μην ενδίδει στην αποτυχία όμως η ιδέα του να μην σταματάμε για να γευτούμε την επιτυχία,  μπορεί να ξενίσει κάποιους. Είναι όμως αυτή ακριβώς η ιδέα που διαχωρίζει το κιούντο από άλλες μορφές τοξοβολίας, στις οποίες η τελειότητα μετριέται συνήθως με όρους τεχνικής επάρκειας. Ένα βασικό αξίωμα του κιούντο είναι ότι κάθε βολή, ακόμα και αυτή που μοιάζει τέλεια, μπορεί να βελτιωθεί. Όχι σε τεχνικό επίπεδο, επειδή η τεχνική δεξιότητα είναι περιορισμένη – το σώμα, όσο καλά και αν είναι εκπαιδευμένο θα γεράσει και η φυσική ικανότητα θα φθαρεί ανάλογα. Όμως ο νους ή, για να είμαστε ακριβείς, το πνεύμα, έχει απεριόριστη δυνατότητα βελτίωσης.  Το βασικό στοιχείο για να αναπτυχθεί η δυνατότητα αυτή είναι η κατανόηση ότι η εξάσκηση στο κιούντο είναι ατελείωτη. Η ανταμοιβή έρχεται, όχι από την κατάκτηση της τελειότητας αλλά από την ατέλειωτη επιζήτησή της.

Η Πνευματική Διεργασία

Καθώς η εξάσκηση στο κιούντο περιλαμβάνει πολύ λίγη σωματική δραστηριότητα, εξαιρετικά σημαντικό είναι το πνεύμα. Αν το πνεύμα είναι αδύναμο, η βολή στερείται οξύτητας και γίνεται ρηχή, χωρίς ζωή. Στο κιούντο, πρέπει να είμαστε σας το βαθύ ποτάμι που ρέει γαλήνιο και σταθερό στην επιφάνεια, αλλά με τρομακτική δύναμη κρυμμένη στο βάθος, και όχι σαν το ρυάκι που, λόγω του θορύβου και των στροβιλισμών του μοιάζει δυνατό αλλά στην πραγματικότητα είναι συγκριτικά, αδύναμο. Για να τονίσουμε περισσότερο το σημείο αυτό μεταφέρουμε μια παροιμία που αναφέρουν συχνά οι δάσκαλοι του κιούντο : «Ο μεγάλος δράκος δεν μπορεί να ζήσει στα ρηχά νερά.» Η αναλογία είναι απλή: Η εμπειρία και το βάθος του χαρακτήρα είναι η πηγή του ισχυρού πνεύματος.

Αν εξετάσουμε τον όρο «σίνκι», θα δούμε ότι αποτελείται από δύο έννοιες : το σιν (καρδιά ή νους) και το κι (ζωτική ενέργεια). Σύμφωνα με την Ιαπωνική σκέψη, το κι είναι πανταχού παρόν και μονίμως διαθέσιμο σε όλους μας, όμως χρειάζεται δυνατός νους για να μπορέσει κανείς να χαλιναγωγήσει εντελώς τη δύναμη του. Συνεπώς, ο αυστηρός αυτοέλεγχος και η συναισθηματική σταθερότητα είναι στοιχεία απαραίτητα για την εξάσκηση στο κιούντο.

Υπάρχουν ορισμένοι που υποστηρίζουν ότι κάθε απόπειρα να ελεγχθεί το ανθρώπινο πνεύμα, καταπνίγει τη δημιουργικότητα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις αυστηρές οδηγίες και τις τελετουργικές διαδικασίες που χαρακτηρίζουν τις ιαπωνικές παραδοσιακές τέχνες, και προτιμούν μια πιο πρόχειρη προσέγγιση. Όμως αυτή η αντίληψη συνήθως  αποτελεί κάλυψη για ελλιπείς ικανότητες, με αποτέλεσμα η πραγματική τεχνική να αντικαθίσταται από φανταχτερή επίδειξη και από ανορθόδοξες μεθόδους – όλα αυτά, στο όνομα της δημιουργικότητας. Όμως η πραγματική δημιουργικότητα είναι αδελφή του πνεύματος και οι δυο μαζί γεννιούνται από την απλότητα. Δεν μπορεί κανείς να μάθει όπως μαθαίνει τα μαθήματα του σχολείου, και δεν μπορεί να τις προσποιηθεί. Δεν είναι προϊόντα της διάνοιας αλλά ανθίζουν μόνον όταν ο αναλυτικός νους ηρεμεί και τη θέση του παίρνει η διαισθητική σκέψη.

Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η διδασκαλία παραμένει απλή και η τελετουργία ελέγχεται αυστηρά, προκειμένου να εξασφαλιστεί η σωστή μετάδοση των τεχνικών από τη μία γενιά στην επόμενη. Αυτό είναι εν μέρει σωστό, όμως υπάρχει και μια βαθύτερη αιτία: περιορίζοντας τον μαθητή σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο κινήσεων, τον αναγκάζεις να απορρίψει κάθε άσχετη πράξη και σκέψη, και να έρθει σε μια κατάσταση συνειδητότητας, που είναι γνωστή ως μουσίν (μη νους).

Για τους περισσότερους από εμάς, η έννοια μουσίν μοιάζει ξένη επειδή συνδυάζουμε το «μη νους» με την απουσία σκέψης – κάτι δηλαδή σαν την απουσία των αισθήσεων ή ακόμα και το θάνατο. Όμως το μουσίν δεν είναι η εξάλειψη της σκέψης, είναι η εξάλειψη των υπολειμάτων της σκέψης : αυτού που μένει όταν η σκέψη διαχωρίζεται από την πράξη. Στο μουσίν, σκέψη και πράξη συμβαίνουν ταυτόχρονα. Τίποτα δεν μεσολαβεί μεταξύ σκέψης και πράξης και τίποτα δεν μένει μετά.

Αν εξηγηθεί με απλούς, κατανοητούς όρους, το μουσίν δεν μοιάζει και τόσο δύσκολο. Όμως οι άνθρωποι, που δεν έχουν βιώσει το μουσίν – για παράδειγμα μέσω της άσκησης στο Ζεν, ή στις πολεμικές τέχνες – εφιστούν την προσοχή ως προς τη διανοητική αποδοχή του μουσίν, χωρίς να έχει προηγηθεί εμπειρία από πρώτο χέρι. Συγκρίνουν την κατάσταση αυτή με το να περιγράφει ένας άντρας πως είναι ο τοκετός. Μπορεί να δείχνει να συμμερίζεται τον πόνο και να εκτιμά το  πόσο θαυμαστό πράγμα είναι, όμως, καθώς δεν έχει την εμπειρία του τοκετού, δεν μπορεί ποτέ να τον κατανοήσει πραγματικά με τον τρόπο που μπορεί να τον κατανοήσει μια γυναίκα. Γι’ αυτό ένας μεγάλος δάσκαλος του κιούντο δίνει ελάχιστες εξηγήσεις και ενθαρρύνει τους μαθητές να βρουν τις απαντήσεις μόνοι τους. Γνωρίζει ότι η υπερβολική διδασκαλία απλώς κεντρίζει περισσότερο τη διάνοια και περιορίζει τη διαίσθηση, στερώντας στον μαθητή την ευκαιρία να βιώσει τις κρυφές εσωτερικές διεργασίες της τέχνης.

 

Ανακαλύπτοντας τον Πραγματικό Εαυτό

Όλοι μας έχουμε μια φυσική ανάγκη για ισορροπία στη ζωή μας και ξοδεύουμε πολύ χρόνο αναζητώντας την ισορροπία αυτή σε διάφορους δρόμους όπως η θρησκεία ή η φιλοσοφία, η τέχνη, η δουλειά, η ψυχαγωγία, η οικογένεια ή η φιλία. Αν και μπορεί να δείχνουν διαφορετικοί, όλοι αυτοί οι δρόμοι έχουν κάτι κοινό: προσθέτουν αξία και σκοπό στη ζωή μας και μας προσφέρουν αγάπη, ασφάλεια,, ελπίδα και την αίσθηση ότι αξίζουμε ως άνθρωποι. Εν ολίγοις, μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής.

Το κιούντο είναι επίσης ένας από τους δρόμους ζωής, και επίσης μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε ισορροπία, όμως το ίδιο το κιούντο δεν θα λύσει τα προβλήματα μας, ούτε θα προσθέσει τίποτα στη ζωή μας – τουλάχιστον όχι στην αρχή. Αντίθετα, η εξάσκηση στο κιούντο αφαιρεί σταδιακά τα προστατευτικά στρώματα του εγώ που κρύβουμε μέσα μας, μέχρι να αποκαλυφθεί η πραγματική μας φύση, για να το θέσουμε πιο απλά, το κιούντο εκθέτει τις αδυναμίες μας. Από εκεί και ύστερα, επαφίεται σε με εμάς να εξετάσουμε σε βάθος τον εαυτό μας και να τον εξισορροπήσουμε ανάλογα. Συνεπώς, το κιούντο λειτουργεί σε πλήρη αρμονία με τους άλλους δρόμους. Δεν έχει στόχο να αντικαταστήσει κανέναν από αυτούς, αλλά τους συμπληρώνει τέλεια.

Ωστόσο επειδή το τόξο υπήρξε κάποτε πολεμικό όπλο, και το ίδιο το κιούντο θεωρείται πολεμική τέχνη, ορισμένοι άνθρωποι διερωτώνται πως το πνεύμα του κιούντο μπορεί να συμβαδίζει με το πνεύμα της φιλίας ή της θρησκείας, και υποστηρίζου ότι η πολεμική τέχνη, έχει περισσότερα κοινά με το πνεύμα των ανταγωνιστικών αθλημάτων. Ο σκεπτικισμός τους είναι κατανοητός καθώς, σε τελική ανάλυση, πολλά σύγχρονα αθλήματα βασίζονται στις ικανότητες των αρχαίων πολεμιστών. Επιπλέον, επειδή οι διαγωνισμοί ήταν πάντοτε μέρος της ιαπωνικής τοξοβολίας, μοιάζει φυσικό να έχουν, οι ασκούμενοι στο κιούντο, ένα έντονα ανταγωνιστικό πνεύμα.

Προφανώς, όποιος ασκείτε στο κιούντο προτιμάει να πετύχει τον στόχο παρά να αστοχήσει – όμως από τη στιγμή που ο στόχος είναι απλώς χαρτί και ξύλο, και το ιαπωνικό τόξο δεν χρησιμοποιείται πλέον για κυνήγι ή πόλεμο, το να κάνει κανείς τοξοβολία μόνο και για μόνο για να χτυπάει το στόχο ακούγεται μάλλον ανόητο. Το κιούντο αντιμετωπίζει το πρόβλημα, ενθαρρύνοντας μας να δούμε τον στόχο ως αντανάκλαση των δυνάμεων και των αδυναμιών μας και χρησιμοποιούμε τη βολή για να ανακαλύψουμε τον πραγματικό μας εαυτό. Η άποψη αυτή κάνει τα ανταγωνιστικά μας ένστικτα να χρησιμοποιηθούν θετικά και δίνει στην πράξη της βολής ένα βαθύτερο νόημα. Μερικές φορές μπορεί να χτυπήσουμε τον στόχο αλλά να μην πετύχουμε τον εαυτό μας. Άλλοτε, μπορεί να μην πετύχουμε τον στόχο αλλά να χτυπήσουμε τον εαυτό μας. Επιδίωξη μας είναι, ωστόσο να χτυπήσουμε και τον στόχο και τον εαυτό μας, ελπίζοντας ότι ο οξύς ήχος του βέλους καθώς διαπερνάει το χαρτί θα ξυπνήσει το λεγόμενο  όνειρο της ζωής, και θα μας δώσει μία πραγματική ενόραση στην απόλυτη κατάσταση της ύπαρξης.

 

it's only fair to share...Share on Facebook
Facebook
Tweet about this on Twitter
Twitter
Share on LinkedIn
Linkedin
Pin on Pinterest
Pinterest
Share on Tumblr
Tumblr